Het is voor de gemeenten verplicht een basisset van vijf financiële kengetallen op te nemen. Deze kengetallen zijn bedoeld om de gemeentelijke financiële positie inzichtelijker te maken en de vergelijkbaarheid tussen gemeenten te vergroten.
De provinciale toezichthouder hanteert een signaleringswaarde voor de financiële kengetallen welke hieronder zijn weergegeven.
In onderstaande tabel zijn de verplichte financiële kengetallen (BBV) opgenomen:
Kengetallen | Jaarrekening 2024 | Begroting 2025 | Begroting 2026 | Begroting 2027 | Begroting 2028 | Begroting 2029 |
|---|---|---|---|---|---|---|
Netto schuldquote | 40% | 46% | 42% | 40% | 40% | 41% |
Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen | 38% | 46% | 39% | 37% | 37% | 38% |
Solvabiliteitsratio | 41% | 37% | 31% | 27% | 23% | 21% |
Grondexploitatie | 19% | 5% | -2% | -6% | 0% | 0% |
Structurele exploitatieruimte | 3,89% | 0,22% | 0,10% | 0,27% | -1,24% | -0,99% |
Belastingcapaciteit | 90% | 93% | 92% | 93% | 94% | 95% |
Signaleringswaarden provincie:
Signaleringswaarden provincie | Minst risicovol | Neutraal | Meest risicovol |
|---|---|---|---|
Netto schuldquote | < 90 % | 90-130 % | > 130 % |
Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen | < 90 % | 90-130 % | > 130 % |
Solvabiliteitsratio | > 50 % | 20-50 % | < 20 % |
Grondexploitatie | < 20 % | 20-35 % | > 35 % |
Structurele exploitatieruimte | > 0 % | 0% | < 0 % |
Belastingcapaciteit | < 95 % | 95-105 % | > 105 % |
De kengetallen van de begroting 2025 vergeleken met de signaleringswaarden van de provincie.
Signaleringswaarden provincie | Minst risicovol | Neutraal | Meest risicovol |
|---|---|---|---|
Netto schuldquote | x | ||
Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen | x | ||
Solvabiliteitsratio | x | ||
Grondexploitatie | x | ||
Structurele exploitatieruimte | x | ||
Belastingcapaciteit | x |
Voor de beoordeling van de financiële positie van gemeenten is het belangrijk dat zowel naar de balans als naar de exploitatie wordt gekeken. De kengetallen netto schuldquote en netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen, solvabiliteitsratio en grondexploitatie hebben betrekking op de balans. De kengetallen structurele exploitatieruimte en belastingcapaciteit brengen tot uitdrukking of een gemeente over voldoende structurele baten beschikt en welke mogelijkheid de gemeente heeft om de structurele baten op korte termijn te vergroten.
Netto schuldquote
De netto schuldquote geeft inzicht in het niveau van de schuldenlast van de gemeente ten opzichte van de eigen middelen. Het geeft zodoende een indicatie in welke mate de rentelasten en aflossingen op de exploitatie drukken. Bij een schuldquote hoger dan 130% is er sprake van een zeer hoge schuld. Een netto-schuldquote die boven de 100% uitstijgt geeft aan dat er weinig leencapaciteit over is om de gevolgen van financiële tegenvallers op te vangen. De geraamde netto schuldquote van de gemeente Meierijstad ligt op 42% voor 2026.
Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen
Bij verstrekte leningen kan onzekerheid bestaan of ze allemaal worden terugbetaald. Daarom berekenen we de netto schuldquote zowel inclusief als exclusief de doorgeleende gelden. Op die manier is duidelijk wat het aandeel van de verstrekte leningen in de exploitatie is en wat dat betekent voor de schuldenlast.
De netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen is voor 2026 geraamd op 39%. Hoewel over de verstrekte leningen een risico gelopen wordt, veronderstellen we dat deze middelen worden terugbetaald.
Solvabiliteitsratio
De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan zijn financiële verplichtingen te voldoen. Hoe hoger hoe beter. Als signaalwaarde voor de solvabiliteitsratio geldt een percentage van 20%. Bij een solvabiliteitsratio lager dan 20% heeft een gemeente zijn bezit zeer zwaar belast met schuld. De geraamde solvabiliteitsratio voor 2026 van de gemeente Meierijstad is 31%.
Normaliter is het voor gemeenten niet toegestaan om structurele tekorten op te vangen met reserves. Dankzij een nieuwe maatregel kunnen gemeenten vanaf 2024 een deel van hun reserves en overschotten inzetten voor het dekken van structurele lasten. Dit onder de voorwaarde dat de solvabiliteit van de gemeente groter of gelijk aan 20 procent is en blijft. Hieraan wordt voldaan.
Grondexploitatie
De grondexploitatie kan een forse impact hebben op de financiële positie van een gemeente. D it kengetal geeft weer hoe de boekwaarde van de grond zich verhoudt tot de totale (geraamde) baten. De boekwaarde van de voorraden grond is van belang, omdat deze waarde moet worden terugverdiend bij de verkoop. Hoe lager hoe beter. Het geraamde kengetal voor 2026 is voor de gemeente Meierijstad licht negatief omdat de verwachting is dat de huidige voorraad grond zal worden verkocht. Daarmee valt het kengetal in de waardering minst risicovol. In de afgelopen jaren is deze sterk gedaald. Voor verwachtingen omtrent de te realiseren winsten wordt verwezen naar de paragraaf grondbeleid.
Structurele exploitatieruimte
Dit kengetal is van belang om te kunnen beoordelen welke structurele ruimte de gemeente heeft om de eigen lasten te dragen, of welke structurele stijging van de baten of structurele daling van de lasten daarvoor nodig is. Voor de beoordeling van het structurele en reële evenwicht van de begroting maken we onderscheid tussen structurele en incidentele lasten. Een begroting waarvan de structurele baten hoger zijn dan de structurele lasten is meer flexibel dan een begroting waarbij structurele baten en lasten in evenwicht zijn. Bij de begroting 2026 is de structurele exploitatieruimte 0,10%. Gelet op de verwachte financiële ontwikkelingen in de meerjarenraming 2027-2029 zal er voor de jaren 2028 en verder onvoldoende exploitatieruimte zijn. Vanaf 2028 is er geen structurele ruimte om tekorten of extra lasten binnen de huidige begroting op te vangen. Meerjarig gezien ontstaat er een tekort in de exploitatie van zo'n 1 á 2%.
Belastingcapaciteit
We relateren de ruimte die een gemeente heeft om zijn belastingen te verhogen vaak aan de totale woonlasten. Het COELO publiceert deze lasten ieder jaar in de Atlas van de lokale lasten. Onder de woonlasten verstaan we de OZB, de rioolheffing en reinigingsheffing voor een woning met gemiddelde WOZ-waarde in die gemeente. De belastingdruk in de gemeente Meierijstad wordt berekend na vaststelling van de belastingen en tarieven.
Totaal beoordeling
De schuldquoten vallen voor 2026 in de categorie het minst risicovol. De solvabiliteitsratio van 31% valt onder een neutrale waardering.en is hoog genoeg om eventueel gebruik te kunnen maken van de mogelijkheid om een surplus van de algemene reserve in te zetten. Binnen de meerjarenraming daalt de solvabiliteitsratio in 2029 richting kritische grens. De grondexploitatie is nagenoeg nihil, De laatste jaren is het percentage flink gedaald.
De structurele exploitatieruimte is met 0,10% voor 2026 op orde. Volgens voorschrift wordt dit kengetal berekend op basis van de primitieve begroting 2026 (cijfers uit het overzicht van baten en lasten). Gelet op de verwachte financiële ontwikkelingen in de meerjarenraming zal de structurele exploitatieruimte, zonder aanvullende maatregelen, omslaan in een tekort vanaf 2028 en volgende jaren.