De programmabegroting 2026 en meerjarenraming 2027-2029 bestaat uit het programmaplan en de financiële begroting. Ook is informatie opgenomen over de programmalijnen. De indeling voor de begrotingsprogramma's is gebaseerd op het coalitieakkoord 2022-2026 "Thuis in Meierijstad".
De programmabegroting 2026 en de meerjarenraming 2027-2029 zijn gebaseerd op bestaand beleid. Het college heeft een integrale afweging gemaakt voor nieuwe ontwikkelingen (nieuw beleid) met als basis het collegewerk programma "Thuis in Meierijstad Mijlpalen" (TiMM). De ontwikkelingen voor zowel bestaand beleid als nieuw beleid zijn toegelicht bij de begrotingsprogramma's onder "Wat kost het?".
Programmaplan 2026
Het programmaplan bestaat uit de 9 begrotingsprogramma’s, het financiële informatie programmaplan en de (verplichte) paragrafen. Bij elk begrotingsprogramma gaan we in op de drie W-vragen: "Wat willen we bereiken?", "Wat gaan we daarvoor doen?" en "Wat kost het?". Ook staan de investeringen 2026 bij elk begrotingsprogramma en de relatie van dat programma met verbonden partijen.
Wat willen we bereiken?
De ambitie en de bestuursdoelen die staan bij “Wat willen we bereiken?” zijn overgenomen uit het coalitieakkoord 2022-2026 "Thuis in Meierijstad". Op deze plek staan ook de verplichte beleidsindicatoren uit het besluit begroten en verantwoorden (BBV). De laatst bekende gegevens van waarstaatjegemeente.nl zijn in de tabellen vermeld. Als in de tabel bijvoorbeeld 2022 staat, dan betekent dit dat hierna geen meting meer heeft plaatsgevonden. Als referentiemeting voor de gemeente Meierijstad vermelden we het gemiddelde van gemeenten in de klasse > 50.000 en < 100.000 inwoners.
Ook zijn er enkele bestuursdoelen die we als gerealiseerd beschouwen. Deze bestuursdoelen komen daardoor niet meer terug in de begroting 2026. Dit zijn:
- Passende economische steunmaatregelen voor door de coronacrisis getroffen ondernemers in het midden- en kleinbedrijf (mkb) en zelfstandige ondernemers zonder personeel (zzp-ers). (Programma Economie)
- Een nieuwe nota kunst en cultuur 2023-2030 waarin we de ambities in het kader van kunst en cultuur uitwerken. (Programma Sport, kunst, cultuur, Recreatie en Toerisme)
- Alle leerlingen primair onderwijs volgen structureel kunst- en muzieklessen in de klas. (Programma Sport, kunst, cultuur, Recreatie en Toerisme)
- Eenduidig beleid ten aanzien van de Gilden. (Programma Ruimtelijke ontwikkeling en wonen)
- Een strategische visie 2040 op Meierijstad, geïnspireerd door de producten van de Raad van Verbeelding. (Programma Bestuurd, dienstverlening en vastgoed).
- Onderzoek naar de wenselijkheid van 1 welzijnscoöperatie. (Programma Sociaal Domein)
Wat gaan we daarvoor doen?
Bij de 2e W-vraag "Wat gaan we daarvoor doen?" staan de activiteiten uit het college werkprogramma "Thuis in Meierijstad Mijlpalen". Over het algemeen zijn dit dezelfde activiteiten als voor het jaar 2025, omdat de activiteiten doorlopen in 2026.
Wat kost het?
Bij het onderdeel “Wat kost het?” (3e W-vraag) staan de lasten en baten van deze begroting inclusief de ontwikkelingen, waarover u een besluit neemt bij de begrotingsbehandeling.
Om toelichtingen op de financiën leesbaar te houden passen we categorieën toe, waarbij de mate van bestuurlijke keuzevrijheid een uitgangspunt was.
De bestuurlijke keuzevrijheid zit vooral in de categorieën nieuw beleid, bestaand beleid, ombuigingen en investeringen 2026. Voor de overige categorieën is de bestuurlijke keuzevrijheid beperkt.
Hieronder leggen we uit welke ontwikkelingen we opnemen per categorie.
- Bestaand beleid: ontwikkelingen van reguliere taken of eerdere raadsbesluiten, financiële vertaling van de begrotingsuitgangspunten, actuele ontwikkelingen met beperkte bestuurlijke keuze.
- Nieuw beleid: integrale afweging, zoals het college die bij de begroting voorstelt.
- Ge meentefonds: effecten uit de circulaires gemeentefonds en specifieke berichten vanuit het Rijk.
- Investeringen 2026: afschrijvingen voor de investeringen 2026, waarover u besluit bij de begrotingsbehandeling in november 2025.
- Kapitaallasten: wijzigingen in de kapitaallasten (rente en afschrijving) van investeringen die al gerealiseerd zijn of in uitvoering zijn, actualisatie van de rente.
- Loon- en prijsontwikkelingen: financiële informatie over de besteding van de stelpost Loon- en prijsontwikkelingen. Ook aanvullingen of vrijval van de stelpost vallen in deze categorie.
- Overige technische aanpassingen: financieel technische aanpassingen, die over het algemeen voor de hele begroting budgettair neutraal zijn. Bij de programma's wijzigen wel de lasten en/of baten.
- Wijzigingen < € 50.000: kleine wijzigingen van bestaand beleid.
- Ombuigingen zoals vastgesteld bij de kaderbrief 2026
Een toelichting op ontwikkelingen > € 50.000 voor bestaand en nieuw beleid vind u bij de begrotingsprogramma's onder kopje "Wat kost het?". Een toelichting op de investeringen 2026 staat bij programma's onder kopje "Investeringen". De overige categorieën zijn in de financiële samenvatting toegelicht. Een toelichting op ombuigingen vanaf € 50.000 staat bij Financiën - onderdeel Ombuigingen.
Bij de toelichtingen zijn de netto gevolgen opgenomen. Dit betekent dat er bij incidentele ontwikkelingen met als dekking een reserve een 'nul' staat, omdat er geen effect is op het geraamde resultaat. In de toelichting staat het bedrag waarover een besluit wordt genomen.
Investeringen
In het onderdeel Investeringen gaan we in op de nieuwe investeringen van het komende begrotingsjaar. Hierover neemt u bij de begrotingsbehandeling een besluit.
In het onderdeel financiële informatie programmaplan gaan we in op de beleidsvelden Financiën en Belastingen (onder andere uitkeringen gemeentefonds) en Bedrijfsvoering (onder andere overheadkosten, investeringen en bestedingen in de bedrijfsvoering) en de onderwerpen vennootschapsbelasting en onvoorzien.
De (verplichte) paragrafen gaan in op lokale heffingen, weerstandsvermogen en risicobeheersing, kapitaalgoederen, financiering, bedrijfsvoering, verbonden partijen, grondbeleid en de wet open overheid.
Financiële begroting
De financiële begroting staat onder het kopje "Financiën". Dit is onderverdeeld in financiële begroting, ombuigingen, financiële positie en het overzicht naar taakvelden. Bij financiële begroting staat het overzicht van baten en lasten, incidentele baten en lasten, structurele reservemutaties en de uitgangspunten van het opstellen van de begroting. Dit alles voorzien van een toelichting. In de financiële positie gaan we in op onderwerpen als de geprognosticeerde balans, EMU-saldo, investeringen, financiering en reserves en voorzieningen.